Verontrustend (2)

Fotocollectie Grand Foulard

Een foto zegt meer dan duizend woorden is een van de meest onzinnige stellingen over fotografie. De meeste foto’s zeggen helemaal niets. Sommige foto’s roepen alleen maar vragen op, zoveel dat je er een naar gevoel van krijgt.

Zoals deze.

Een auto voor een groot huis, misschien een werkplaats of een boerderij. De ramen en brede deuren staan open, tegen de gevel groeit een weelderige klimplant. Het huis wordt door de felle zon beschenen, de auto staat in de schaduw. Het is zomer. Op het zanderig terrein ervoor ligt een rubberen slang, langer dan gebruikelijk, dikker ook. Rechts is een met stenen afgezet perkje te zien.

De auto is van Franse makelij, een Simca 9 Aronde, die tussen 1951 en 1955 heel populair was. Op basis van de grill durf ik te beweren dat het een Simca 9 Aronde Messagère betreft, een tweedeurs bestelbus-uitvoering.

Het portier aan de bestuurderskant staat open. Op de motorkap zit een kind, een meisje van ongeveer een jaar oud. Ze draagt een wit jurkje, witte sokjes en witte schoentjes. Misschien staat er iemand links van haar, maar die persoon is op de foto niet te zien. Dat maakt het beeld ongemakkelijk. Het voelt niet goed om zo’n klein kind onbewaakt op een motorkap te laten zitten.

Maar de foto wordt nog ongemakkelijker door de man achter de auto, deels verborgen achter het geopende portier. Hij draagt nette kleren, een wit overhemd en een donkere broek. En een geweer. Hij rent. Zijn linkerbeen vertoont bewegingsonscherpte. Achter het stuur zit een vrouw met donker haar. Is zij de moeder van het kind? Is de man met het geweer de vader?

De foto zou een opname van een filmset kunnen zijn, maar de amateuristische kwaliteit, het kleine vierkante formaat (9 x 9 cm) en de kartelrand passen daar niet bij.

Mijn blik wordt getrokken naar de vrouw achter het stuur. Ze lijkt voor zich uit te staren, niet naar het kind. Of kijkt ze helemaal niet, naar niets? Is er iets met haar gebeurd? Maar waarom lijkt het kind dan zo rustig?

Ik kijk weer naar de man. Waarom rent hij? Wat gaat hij met dat geweer doen? Is de grimas op zijn gezicht het gevolg van ingehouden plezier of de uiting van een gekwelde geest?

Ik blijf maar kijken: man, vrouw, kind, man vrouw, kind… Ik kom geen steek verder.

Wat is er gebeurd? Wat gaat er gebeuren?

Wie nam de foto? En waarom? Sommige foto’s stellen meer dan duizend vragen.

Verontrustend

picknick mensen op kleed in de natuur
Picknick in de natuur, 1932, fotocollectie Grand Foulard

Ik noem het dan wel een picknick, maar waar zijn de stokbroden, de salades, de kazen en de wijn? Een groezelige deken, meer is er niet. Echt vrolijk wordt er ook niet gekeken, maar dat was in die tijd misschien niet gebruikelijk.

Wat de foto verontrustend maakt, zijn dat meisje en die man in de achtergrond. Huilt ze? Wie is die man die haar vastpakt? Hij lijkt op te doemen uit de struiken, of wil hij daar juist tussen verdwijnen?De anderen lijken zich niet bewust van het mogelijk drama dat zich achter hen afspeelt. Is dit de laatste foto waarop het meisje is te zien, kort voordat ze spoorloos verdween en hun leven in een hel veranderde? Staat er daarom op de achterzijde in potlood geschreven: souvenir de la jeune?