In de genen

Fotocollectie Grand Foulard

Vaak gaat het zo: iemand slentert met een paar vrienden of familieleden over de kermis. Ze belanden per toeval bij de schietkraam. Iemand uit het gezelschap stelt voor om een poging te wagen. Het resultaat – als er eindelijk raak is geschoten – leidt tot hilariteit en pogingen om nóg zo’n foto te scoren.

Fotocollectie Grand Foulard

Heel anders gaat het bij deze heer. Hij is een geroutineerd schutter, elke kermis komt hij meerdere keren, en altijd alleen. Het foto-resultaat is niet hilarisch. Hij trekt geen lachwekkend gezicht, althans, als je zijn verbeten gelaatsuitdrukking daar niet onder schaart. Hij draagt zijn nette pak en zijn fraaie vierkante horloge, en zijn haren zijn strak naar achteren gekamd. Hij is een man die het ver heeft geschopt, die respect afdwingt, maar ook een killer, iemand waar je voor uit moet kijken.

Fotocollectie Grand Foulard

Een dag later is hij er weer. Dit keer niet alleen. Het wordt tijd dat zijn zoon wordt ingewijd. Voor de gelegenheid heeft de man zijn netste pak aangetrokken en een ander horloge om gedaan. Beheerst geeft hij uitleg. Hij overhandigt zijn zoon het wapen en zet een stap naar achteren. Zijn zoon legt aan, knijpt één oog een beetje dicht, richt, brengt zijn ademhaling onder controle en haalt de trekker over.

Natuurlijk schiet hij raak. Het zit in de genen. Hij zal het nog ver schoppen.

Voyeur

Schieten op de kermis, ik heb het nog nooit gedaan. Wel moet ik altijd even kijken. De schiettent blijft fascinerend. Niet zo’n tent waar je op ballonnen, plastic plaatjes of gipsen staafjes moet schieten. Nee, de echte schietkraam levert bij elke voltreffer een fraaie foto op.

Fotocollectie Grand Foulard

Ik heb inmiddels een flinke verzameling, uit allerlei landen, maar het beeld blijft fascinerend: de geconcentreerde, bijna verbeten blik van de schutter, en de afwachtende, gespannen, opgewonden, verveelde, soms nogal dwaze blik van de toeschouwers.

Fotocollectie Grand Foulard

Wat maakt die foto’s toch zo boeiend? Ik denk omdat ze niet geposeerd zijn. Meestal zijn mensen zich bewust van de fotograaf. Ze nemen een houding aan, ze trekken hun fotogezicht. Bij een schiettentfoto vergeten ze dat: volledig geconcentreerd op het spektakel vergeten ze de camera, ontgaat hen de lens. Dus kijk je niet naar een foto, maar naar echte mensen. Dat maakt mij, de kijker, een voyeur.

Fotocollectie Grand Foulard
Fotocollectie Grand Foulard
Fotocollectie Grand Foulard

Op 18 november 2021 overleed ‘luchtbuks’ Ria uit Tilburg, op 101-jarige leeftijd. Vanaf haar zestiende schoot ze elk jaar op de kermis, in totaal 85 keer raak. De foto’s werden door Erik Kessels gebundeld en uitgegeven in zijn In almost every picture-serie. Later werd de fotoserie aangekocht door het Stedelijk Museum Amsterdam. Ria bleef haar lange leven lang ongehuwd en kinderloos. ‘Sommige mensen doen aan seks, ik schiet,’ gaf ze als verklaring. En ik? Ik schiet niet, ik kijk.